Certificering van aandelenJuridische aspecten van certificering van aandelen in een BV
Certificering is een bij familiebedrijven veelgebruikt instrument om aan de aandelen, verbonden zeggenschapsrechten te scheiden van de economische rechten. De certificaathouders verkrijgen de economische rechten en de zeggenschapsrechten rusten (veelal) bij een Stichting
Administratiekantoor (STAK). Motieven om te certificeren zijn bijvoorbeeld continuïteit in besluitvorming en het uitsluiten van zeggenschap. De motieven voor certificering vullen de verhouding tussen de STAK en de certificaathouders nader in. Dit artikel behandelt diverse juridische aspecten van het certificeren van aandelen in een bv.
Certificering van aandelen is het maken van een scheiding tussen de zeggenschapsrechten en de financiële rechten die zijn verbonden aan een aandeel in een bv. Het juridische eigendom blijft van de certificaatgever, terwijl het economische eigendom overgaat op de certificaathouder.
De vergaderrechten en de zeggenschap ligt bij de certificaatgever tenzij het gaat over certificaten met vergaderrecht. De certificaatgever houdt de aandelen ten titel van beheer voor de certificaathouders en is hierom verplicht bij uitoefening van de zeggenschap rekening te houden met de belangen van de certificaathouders. Het economisch eigendom, wat bij de certificaathouders ligt, impliceert dat wijzingen in de waarde van de aandelen voor rekening en risico van de certificaathouders worden gebracht. De certificaatgever is eveneens verplicht om uitkeringen op de aandelen door te betalen aan certificaathouders.
Deze doorbetalingsplicht is opgenomen in de administratievoorwaarden waar certificaatgever en certificaathouders afspraken kunnen maken over welke uitkeringen doorbetaald worden. Certificering heeft geen wettelijke basis en om die reden is er veel flexibiliteit in de inrichting van bijvoorbeeld de administratievoorwaarden van de certificering. Zo kunnen de certificaten bijvoorbeeld beperkt worden in de overdraagbaarheid. De grondslag is steeds een overeenkomst met daarin de aandeelhouder als certificaatgever, die certificaten toekent aan zijn gehouden aandelen. Het is gebruikelijk dat per aandeel één certificaat wordt toegekend, maar meerdere certificaten op één aandeel of andersom is ook mogelijk.
Een certificaat is een vorderingsrecht. Zo heeft de certificaathouder contractueel afdwingbaar recht op doorbetaling van uitkeringen van de certificaatgever. Het vorderingsrecht ontstaat door het sluiten van de certificeringsovereenkomst.
Een certificaat van een aandeel in een bv is altijd een recht op naam. De rechten die normaal gesproken aan deze aandelen zijn gekoppeld, worden tijdelijk bevroren, zolang er nog papieren aandelenbewijzen (certificaten aan toonder) in omloop zijn. Een certificaat is in eerst instantie onbeperkt overdraagbaar. Echter beperken de administratievoorwaarden vaak de overdraagbaarheid, of sluiten deze zelfs uit. Als je een recht op naam wilt overdragen, moet je dit doen door middel van een schriftelijk document en dit vervolgens melden aan de persoon of organisatie die de certificaten beheert. Een notariële akte is niet verplicht, maar de administratievoorwaarden kunnen deze wel voorschrijven.
Onder het bv-recht van vóór 1 oktober 2012 was vergaderrecht van certificaathouders afhankelijk van het antwoord op de vraag of certificaten met dan wel zonder medewerking van de vennootschap waren uitgegeven. De feiten en omstandigheden van het geval gaven hierbij de doorslag, maar een objectieve maatstaf ontbrak. Onder het huidige bv-recht (flex-bv) zijn de gevolgen hetzelfde, maar is de rechtsonzekerheid weggenomen. Certificaathouders mogen deelnemen aan de
aandeelhoudersvergadering als de regels in de statuten van de BV dit toestaan en zij certificaten hebben waarbij vergaderrechten zijn inbegrepen
De keuze voor regels met betrekking tot vergaderrechten van certificaathouders in BV-statuten hangt af van het doel van de certificering:
– Geen vergaderrecht voor certificaathouders: Deze regeling wordt vaak gekozen als het doel is om certificaathouders op afstand te houden.
– Alle certificaathouders hebben vergaderrecht: Sommige statuten bepalen dat alle certificaathouders altijd het recht hebben om deel te nemen aan vergaderingen.
– Vergaderrecht afhankelijk van BV-orgaanbesluit: Vergaderrechten worden alleen toegekend als een BV-orgaan hierover besluit. Vergaderrecht kan aan alle of specifieke certificaten worden verleend, en de statuten kunnen bepalen dat dit recht later kan worden ingetrokken.
Een certificaat met vergaderrecht geeft certificaathouders niet alleen het recht om aan vergaderingen deel te nemen, maar het geeft hen ook het recht op gedeelde zekerheid in de vorm van een wettelijk pandrecht op de aandelen die ze bezitten. Dit pandrecht dient als garantie dat de certificaatgever eventuele betalingsverplichtingen aan de certificaathouders nakomt.
De wet kent een alternatief voor certificering, namelijk stemrecht loze aandelen. De statuten van een bv kunnen bepalen dat er aan een aandeel geen stemrecht is verbonden. Bij stemrecht loze aandelen wordt er ook een scheiding gemaakt in rechten, zo wordt het zeggenschap volledig van deze aandelen ontnomen. Stemrecht loze aandelen zijn een goedkopere variant. Ze zijn eenvoudig en goedkoop, er is maar één statutenwijziging voor nodig. Dit is niet het geval bij certificering. Hier komt vaak de oprichting van een STAK met bezetting bij kijken en daarnaast zijn er aanvullende stukken zoals administratievoorwaarden nodig.
Certificering wordt nog steeds veel gebruikt vanwege enkele voordelen. Ten eerste is er geen verplicht vergaderrecht aan gekoppeld. Stemrechtloze aandeelhouders hebben geen stemrecht, maar ze hebben wel toegang tot vergaderingen en moeten instemmen met besluiten buiten vergaderingen. Daarnaast maakt certificering het mogelijk om alle aandelen te certificeren, waarbij de zeggenschap wordt overgedragen aan een Stichting Administratiekantoor (STAK). Uitgifte van alleen stemrechtloze aandelen is niet toegestaan; er moet altijd minstens één aandeel met stemrecht zijn dat in handen is van een derde partij. Extra maatregelen kunnen worden genomen om te voorkomen dat dit stemrecht door vererving weer in handen komt van degenen die oorspronkelijk van zeggenschap moesten worden uitgesloten.
Voor meer informatie kunt u met ons kantoor contact opnemen via het contactformulier Op de website www.vijzelman.nl of per email: info@vijzelman.nl